Beleid en beheer Waddenzee

Het gaat niet goed met Waddenzee Werelderfgoed. De natuur en het open landschap van de Waddenzee moeten beschermd en verbeterd worden. Dat vindt niet alleen de Waddenvereniging, maar is ook al jaren het doel van de overheid.

Bestuurlijke spaghetti

Er zijn veel organisaties die allemaal iets doen aan Waddenzee Werelderfgoed. Zoveel, dat er gesproken wordt over een bestuurlijke spaghetti. Niemand weet meer wie er nu eigenlijk verantwoordelijk is voor het wad. In het regeerakkoord van 2017 werd vastgelegd dat er “één beheerautoriteit voor de Waddenzee komt die een integraal beheerplan uitvoert, waardoor betere bescherming van natuurgebieden gecombineerd wordt met beter visbeheer”. Daarmee leek er eindelijk meer duidelijkheid te komen en kreeg het verbeteren van de natuurkwaliteit en het landschap weer prioriteit.

Nieuwe structuur

Uiteindelijk presenteren Minister Schouten (LNV) en Minister Van Nieuwenhuizen (IenW) op 20 juni 2019 in de Verzamelbrief Wadden hoe de nieuwe structuur, mét een beheerautoriteit, eruit komt te zien. Om het beleid en het beheer van de Waddenzee in goede banen te leiden, zijn er in 2020 drie nieuwe organen ingesteld: een Beheerautoriteit Waddenzee, een Bestuurlijk Overleg Waddengebied en een Omgevingsberaad Waddengebied.

1. Beheerautoriteit Waddenzee

De beheerautoriteit heeft als doel samenhang te geven aan het natuurbeheer, het visbeheer en waterbeheer van de Waddenzee. Daardoor moet uiteindelijk de natuurkwaliteit van de Waddenzee verbeteren. Kern van de beheerautoriteit is een klein team van twee directeuren en enkele medewerkers. Zij moeten zorgen dat er een Integraal Beheerplan komt en dat dit uitgevoerd wordt. Hiervoor werken ze samen met de bestaande beheerders, zoals de Waddenunit van LNV, Rijkswaterstaat, Natuurmonumenten, It Fryske Gea, Landschap Noord-Holland, Het Groninger Landschap en Staatsbosbeheer. De Waddenvereniging is geen beheerder, maar een onafhankelijke vereniging van waddenliefhebbers die opkomt voor de belangen van het wad. We houden dus in de gaten wat de beheerautoriteit doet, maar zijn geen onderdeel van deze samenwerking.

2. Omgevingsberaad Waddengebied

Het omgevingsberaad is ingesteld om de stakeholders van het waddengebied een stem te geven. Denk bijvoorbeeld aan natuur- en milieuorganisaties, vissers, havens en recreatie, maar ook aan de wetenschap. Zij praten in het omgevingsberaad met overheidsvertegenwoordigers over bijvoorbeeld de beleidsvoorstellen die naar het Bestuurlijk Overleg Waddengebied gaan. Over deze voorstellen en andere zaken mag het omgevingsberaad gevraagd en ongevraagd advies geven. Ook kan het omgevingsberaad nieuwe thema’s aan de orde stellen.

3. Bestuurlijk Overleg Waddengebied

In het bestuurlijk overleg zitten alle overheden (Rijk, provincies, gemeentes, waterschappen) bij elkaar. Zij overleggen over beleid voor de Waddenzee, maar ook voor het grotere waddengebied. Verder stemmen ze andere zaken rond het waddengebied met elkaar af. Het bestuurlijk overleg stelt ook de Gebiedsagenda Wadden 2050 vast.

Dit vindt de Waddenvereniging

Voldoet deze structuur aan ons droombeeld van één beheerder? Niet echt. We missen een helder kader, waarin staat wat deze drie organen nu eigenlijk voor elkaar moeten gaan krijgen. Goed beheer begint met een heldere koers en duidelijke beleidskeuzes. Die moeten vastgelegd worden in een integraal en ambitieus beleidskader, waarin de hoofddoelstelling voor het Werelderfgoed Waddenzee centraal staat: duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied en het behoud van het unieke open landschap.

Daarnaast komt er wel één beheerautoriteit, maar die krijgt geen geld en geen bevoegdheden. De bestaande beheerders blijven allemaal bestaan, maar moeten gecoördineerd gaan worden door de beheerautoriteit. De Waddenvereniging denkt dat het een flinke klus gaat worden voor de beheerautoriteit om echt het verschil te gaan maken voor het wad.

Het omgevingsberaad en het bestuurlijk overleg zullen in de praktijk moeten gaan laten zien dat ze meer zijn dan overlegclubs. Voorlopig ziet het er niet goed uit. De hoofddoelstelling voor de Waddenzee is voor deze overleggen niet echt hét uitgangspunt. De Waddenvereniging denkt niet dat het zo gaat lukken om de Waddenzee gezonder en sterker te maken. De stem die de Waddenvereniging in de nieuwe structuur zou hebben, is naar ons idee te klein om daar wat aan te doen. We hebben daarom besloten dat we niet meedoen aan deze nieuwe structuur. We blijven ons inzetten voor een sterk en gezond Werelderfgoed Waddenzee en blijven samenwerken met organisaties die dat ook doen. Daarnaast gaan we andere manieren en andere samenwerkingen zoeken om dit voor elkaar te krijgen.

Gebiedsagenda Wadden 2050

De ‘ontwerp-Agenda voor het Waddengebied 2050’ is in het Bestuurlijk overleg waddengebied goedgekeurd. De Waddenvereniging had gehoopt dat in deze Gebiedsagenda een ambitieus en integraal beleidskader zou staan, waarmee we natuur en landschap van de wadden weer op orde kunnen krijgen. Daarom hebben we hier ook een actieve bijdrage aan geleverd. Helaas bleek uiteindelijk dat het helemaal niet de bedoeling was knopen door te hakken over ingewikkelde dossiers. Met vage teksten werd geprobeerd iedereen tevreden te stellen. Moeilijke, maar broodnodige besluiten werden (weer) vooruit geschoven. We denken daarom niet dat de Gebiedsagenda gaat helpen om de natuur en het landschap van de Waddenzee beter te beschermen en te verbeteren. De Waddenvereniging heeft daarom besloten dit nieuwe beleid niet te steunen.

Lees verder:

>> Waarom de Waddenvereniging de Gebiedsagenda niet steunt
>> Staat van de Wadden

>> Nieuwsbericht 'Staat van de Wadden zorgelijk'

>> Rapport 'Evaluatie Structuurvisie derde nota Waddenzee' d.d. 20 januari 2016

>> Officiële website Gebiedsagenda Wadden 2050

Op de hoogte blijven?

Schrijf je in voor een maandelijkse update via WADDEN nieuws of volg ons op Twitter.

Steun ons werk!

De zorgen die wij delen zijn complex en niet eenvoudig op te lossen. Natuurlijk kun je zelf helpen door bewust te reizen, korter douchen en/of minder vlees eten. Als ook het gebied niet te vervuilen, rekening te houden met de natuur tijdens het recreëren en zo min mogelijk bij te dragen aan de opwarming van de aarde. Maar we kunnen pas écht een verschil maken door ons te verenigen als grootste groep wadliefhebbers van Nederland. Zo kunnen we (politieke) druk uitoefenen en projecten realiseren die de natuur te beschermen en verbeteren. Steun ons werk. Alvast bedankt.