Fastfoodtoerisme op de Hamburger Hallig?
Door Tim van Oijen
De Hamburger Hallig is een schiereiland dat, net als de nabij gelegen halligen die echte eilanden zijn, bij hoogwater kan overstromen. De huizen zijn er daarom op terpen gebouwd. De Hamburger hallig is erg populair bij dagjesmensen omdat je er zo vanaf de kust op wandelt of rijdt en kunt genieten van de uitgestrekte kwelders. In een Duitse studie is onderzocht of bezoekers deze plek inmiddels als ‘te druk’ ervaren.
Rust of terrasje
Uit onderzoek in natuurparken in de Verenigde Staten en Canada is gebleken er tussen het aantal bezoekers en de door de bezoekers ervaren drukte geen eenvoudige een-op-een-relatie is. Vele factoren bepalen mede of iemand het ergens te druk vindt. Ten eerste hangt het af van de eigenschappen van de locatie. Een vrij laag bezoekersaantal kan in een open omgeving al als hinderlijk worden ervaren terwijl je in een bosrijke omgeving dan amper iemand tegenkomt. Ten tweede hangt het af van de eigenschappen van de bezoeker: zijn verwachtingspatroon (bijvoorbeeld op basis van eerdere bezoeken), zijn reden voor bezoek (rust of interactie), etc. Het is verschillend per type bezoeker welke bezoekersdichtheid nog acceptabel is. Waar de een de absolute rust zoekt, vindt de ander het juist gezellig om een op terrasje te zitten. Ten slotte zijn er de eigenschappen van de andere bezoekers: hun gedrag bepaalt natuurlijk ook of iemand het te druk vindt.
‘Totaal niet druk’
Voor het onderzoek op de Hamburger Hallig werden langs de toegangsweg op een aantal doordeweekse dagen en weekenden in voorjaar en zomer fietsers en wandelaars geïnterviewd. Hen werd gevraagd om een keuze te maken tussen 9 beschrijvingen van bezoekersaantallen, variërend van ‘geen’ (1) tot ‘zeer veel’ (9). Van de meer dan vijfhonderd geïnterviewden koos een op de vier voor die laatste beschrijving. Gemiddeld genomen werd er gekozen voor ‘redelijk veel’ (6). Op basis hiervan zou verwacht mogen worden dat, gevraagd maar de ervaren drukte, een flink aantal mensen voor ‘hutjemutje’ zou kiezen. Dit was echter niet het geval. Op een schaal van wederom 1 tot 9 koos meer dan driekwart van de bezoekers voor ‘totaal niet druk’ (1). Dit is een bijzonder lage score. Als verklaring hiervoor draagt de onderzoeker aan dat toeristen de drukte kennelijk wel hadden verwacht. Daarnaast merkt hij op dat bezoekers uit de nabije omgeving de weekenden en het toeristische hoogseizoen mijden. Ze hebben zich dus al aangepast. Waren ze wel in die drukke periodes de Hamburger Hallig op gegaan dan hadden ze waarschijnlijk een storende drukte laten noteren.
Werelderfgoed
Het is goed mogelijk dat de in 2009 verworven status van UNESCO werelderfgoed extra toeristen naar het waddengebied trekt. De onderzoeker adviseert om een vinger aan de pols te houden. Hij benadrukt dat bij deze monitoring niet alleen aandacht moet zijn voor de effecten van hoge bezoekersaantallen op de bezoekerservaring maar natuurlijk ook op de impact ervan op de natuur.
Bronnen
Kalisch, D. (2012). Relevance of crowding effects in a coastal National Park in Germany: results from a case study on Hamburger Hallig. Journal of Coastal Conservation Vol. 16(4), p.531-541. DOI: 10.1007/s11852-012-0195-2.
Kalisch, D. en A. Klaphake (2007). Visitors’ satisfaction and perception of crowding in a German National Park: a case study on the island of Hallig Hooge. For. Snow Landsc.Res. 81(1/2), p.109-122. http://www.wsl.ch/dienstleistungen/publikationen/pdf/8186.pdf
Artikel WadWeten
In de serie WadWeten artikelen wordt het waddengebied beschreven vanuit verschillende onderzoeksdisciplines, zoals de biologie, geologie en cultuurhistorie. Een wetenschappelijke benadering in heldere taal. De berichten worden beurtelings geschreven door wetenschappers van de Waddenacademie en de Waddenvereniging. Wilt u op de hoogte blijven? Schrijf u dan in voor het maandelijkse WADDEN nieuws of houdt deze pagina regelmatig in de gaten.
In 2010 werden een aantal WadWeten artikelen gebundeld in het boekje Waddenwijsheid (ISBN 9789087410230).
Begin 2015 kwam er een vervolg: Meer Waddenwijsheid (ISBN 9789087410322). Het rijk geïllustreerde boek geeft antwoorden op vragen als: welke beestjes krioelen er in het zand, welke wadvogels werden gegeten in de terpentijd, hoe oud wordt een zwaardschede, welke stormen zijn gevaarlijk voor de Wadden.
