Vloedmerk
Door: Hans Revier
Rottend wier
Als het stormt komen veel losgeslagen algen op het strand terecht. Langs de Noordzee vooral bruinwieren als blaaswier, knotswier en riemwieren. Langs de waddenkust vormen groenwieren als zeesla en darmwieren een belangrijk deel van het vloedmerk. Naast de wieren spoelen ook kwallen en schelpdieren aan. Het aanspoelsel wordt tijdens elke vloed aangevuld en komt door de springvloed uiteindelijk hoog op het strand terecht. Is een dik algenpakket gevormd, dan vormt door uitdroging de bovenste laag algen een korst. Daaronder beginnen de algen te rotten. Strandvlooien, kleine kreeftachtigen, doen zich er ’s nachts tegoed aan de vochtige warme algenmassa’s. Overdag verschuilen ze zich in het zand onder de algenpakketten om uitdroging te voorkomen.
Wiervliegen
Het aangespoelde zeewier kent een hele specifieke gemeenschap vliegen die overal ter wereld waar het zeewier welig tiert, voorkomen. De larven maken gebruik van de beschutting en de relatieve warmte –er zijn temperaturen van rond de 40o in de winter gemeten– van het rottende wier. Wiervliegen zijn dan ook bijna het hele jaar op de stranden aanwezig. In Nederland komen zestien soorten voor. De gewone strandvlieg (Fucellia maritima) is het meest algemeen en komt rond de gehele Atlantische Oceaan op stranden waar wier is aangespoeld voor. Andere soorten hebben een voorkeur voor wat drogere omstandigheden en kiezen voor zeewier dat hoger op strand ligt. Soorten van de geslachten Coelopa en Orygama vliegen nog nauwelijks en kruipen bij onraad tussen het zeewier weg. Er is zelfs een soort ontdekt, Chersodromia squamata, die het vliegen heeft opgegeven en waarvan de vleugels sterk zijn gereduceerd.
Zeeraket
Naast de wiervliegen komen ook strandvlooien en kevers in de vloedmerken voor. De kevers hebben het gemunt op de larven van de vliegen. Ook spreeuwen eten deze larven terwijl een vogelsoort als de steenloper, op zoek naar strandvlooien, de algen omkeert. Uiteindelijk wordt het vloedmerk door alle dierlijke activiteit sterk gereduceerd en raakt het ondergestoven. Dan gaan planten gebruik maken van deze rijke bron aan voedingsstoffen, zoals zeeraket en loogkruid. Waar het aanspoelsel zich ophoopt op beschutte plekken en niet onderstuift, ontkiemen strandmelde en spiesmelde. Al deze plantensoorten zetten zaden af die, nadat de oude vloedmerken door herfststormen zijn weggeslagen, in het voorjaar in nieuw afgezette vloedmerken weer kunnen ontkiemen.
Bron
Cadée, G. C. (2014). Vloedmerken, bedreigde soortenrijke minimilieus op het strand. entomologische berichten, 74(1-2), 3-12. http://duinenenmensen.nl/wp-content/uploads/2014/04/2014-Cadee-EB-74-1-2-Bijzondere-biotopen-3-12.pdf
Artikel WadWeten
In de serie WadWeten artikelen wordt het waddengebied beschreven vanuit verschillende onderzoeksdisciplines, zoals de biologie, geologie en cultuurhistorie. Een wetenschappelijke benadering in heldere taal. De berichten worden beurtelings geschreven door wetenschappers van de Waddenacademie en de Waddenvereniging. Wilt u op de hoogte blijven? Schrijf u dan in voor het maandelijkse WADDEN nieuws of houdt deze pagina regelmatig in de gaten.
In 2010 werden een aantal WadWeten artikelen gebundeld in het boekje Waddenwijsheid (ISBN 9789087410230).
Begin 2015 kwam er een vervolg: Meer Waddenwijsheid (ISBN 9789087410322). Het rijk geïllustreerde boek geeft antwoorden op vragen als: welke beestjes krioelen er in het zand, welke wadvogels werden gegeten in de terpentijd, hoe oud wordt een zwaardschede, welke stormen zijn gevaarlijk voor de Wadden.
